سرگذشت علمی سیاسی بلوچ: پاسخی به یک دوست

بقلم: رازگو بلوچ

فرمایش عزیزی ناشناس در ستون نظرات آخرین نوشته ام بهانه ای شد که بعنوان پاسخ تلنگری بزنم به موضوع سرگذشت علمی سیاسی بلوچ طبق دریافته ها و تجربیات مستقیم خود:

"باسلام

خسته نباشين جناب رازگو

ميدونم كي هستين و كجايين ولي ميدونم كه همدليم. شما واقعيتهاي بلوچستانو خيلي خوب انعكاس ميدين. دوس دارم راه حلهاييم واسه مشكلات بلوچستان ارائه بدين مخصوصا درمورد آموزش وپرورش . دوس داشتم به كمك شما يه انجمن بين المللي عملي بلوچ راه اندازي مي كرديم و درزمينه ي علمي و فرهنگي به مردممون كمك مي كرديم.

منتظر جوابتونم . بادرود"

بیست سال پیش بود که برای سری اول دانشجو می شدم، دانشجو! آنروزها اسمش سنگین و اندکی هم برای بلوچ مخوف مانده بود. مادر پیری که هنوز خدا از منش نگرفته بی اختیار حرف دلش را زد: "می گویند دانشجوها سیاسی می شوند و می کشندشان. نمی شود نخوانی و بروی ادامه همان درس ملایی ات را پی بگیری؟"

بیچاره حق داشت. تا قبل از آن موقع بلوچ ها فقط دو دوره زمانی برای دبیرستان و دانشگاه رفتن را تجربه کرده بودند که او خاطره خوشی از هیچکدام در ذهن نداشت:

دوره زمانی اول مربوط به آن مقطع از دوران پهلوی و حتی قاجاری است که فقط بچه های خوانین و سرداران (آنهم به طو خیلی محدود) رنگ دبیرستان و دانشگاه را دیده بودند و پس از برگشتن جز دغدغه حکومت و سروری بر بلوچ، کسی ازشان چیزی ندیده بود.

دوره زمانی دوم بعد از اواسط حکومت پهلوی دوم است که رفته رفته پای افراد بیشتری به دانشگاه و دبیرستان باز می شود، که تند باد حوادث تاریخی آنها را هم به جای اندیشیدن روی درد حقیقی بلوچ، به سمت جریانات غالب، احزاب ملی، سلطنتی و بالاخص کمونیستی سوق می دهد. هر کدامشان که می خواستند سیاسی شوند، بلندگوی جریانی فراگیر می شدند و منحصرا از آن فیلترهای ذهنی بود که به بلوچ و دغدغه هایش نگاه می کردند.

شور انقلابی 1357 که دمیدن گرفت و ادامه یافت، تر و خشک با هم سوخت و درسخوانده های جهت دار و بی جهت بلوچ در معرض آسیب قرار گرفته و ناچار از حفظ فیزیکی خود، جلای وطن را در پیش گرفتند و از گردونه تاثیرگذاری جدی حدف شدند.

نسلی که بعد از انقلاب دبیرستانی و دانشگاهی شد روحیاتی کاملا متفاوت داشت. همه جریانات سیاسی و فرهنگی و مذهبی خلاصه شده بود در یک قالب و پیکره واحد و او دیگر هیچ سردرگمی نداشت. بعد از آنهمه تب و تاب دیگر کسی از او توقع جریان سازی هم نداشت. اینبار مولویها بودند که به جای دانشگاهیان سیاسی شدند و اکثرا له و اندکی هم علیه حکومت براه افتاده بودند.

در غیاب سرداران و متنفذین سنتی، فرصت های شغلی همه به دانشگاهیان و دبیرستانی ها رسید و مولوی ها هم به همان موقعیت اجتماعی بسنده کردند و هردو به این تقسیم فرصت ها رضایت داده بودند.

زمان گذشت و ندای اصلاحات سرداده شد. آنچه که دانشگاهیان مرکز کاشته و پرورده بودند تفکر غالب کشور شده بود. دانشگاهیان بلوچ هم باز طبق همان تجربه قبل از انقلاب به نشخوار و تکرار پرداختند: جامعه مدنی، دموکراسی، شورا ها، تشکل، گفتمان و و و

دلسوختگانی از همین قشر خالصانه فریاد می کردند و فرصت طلبانی از همانها بر سر کرسی ها رفتند و گاه محکم و ماندگار شدند.

دوره اصلاحات تمام شد. صدای دانشگاهیان مرکز دیگر تا به اینجا نمی رسید. پس دیگر اینجا از نشخوار هم خبری نبود. همانها که سر کرسیها رفته بودند دیگر سخت شان بود و در راه چاره ای برای ماندن بودند. آنها هم که آن سری نرفته بودند مراقب بودند اینبار سرشان بی کلاه نماند و لذا به آب و آتش می زدند.

دیگر چندش آورترین واژه ها همان نشخوارهای قبلی بود. کسی هم تعجب نمی کرد. همه چیز معمولی به نظر می آمد. هیچ کس نگفت مسئله ما نه از ابتدآ آن بود و نه اکنون این.

رازگو بلوچ - 10 خرداد 1389